Ta długa, ta krótsza czy ta najkrótsza? To ma znaczenie! Aby w tekstach, dokumentach i prezentacjach stawiać poprawne znaki, trzeba zrozumieć, że kreska kresce nierówna…
(—)* myślnik
Nazywany długą kreską lub długą pauzą.
Używany najczęściej do:
Oznaczania miejsc, w których myśl zostaje zawieszona, występuje przerwa w wypowiedzi:
Mam nowe hobby — zgłębianie zasad poprawnej polszczyzny.
Zaznaczania początku wypowiedzi:
— Chcę zapamiętać, gdzie stawiać dywiz, a gdzie myślnik.
— Myślisz, że ci się uda?
Wyodrębniania wtrąceń:
Życie byłoby prostsze, gdyby — choć to mrzonki — nie było tak wielu zasad językowych.
Wyliczeń:
Aby pisać poprawnie, należy:
— znać zasady,
— być uważnym,
— korzystać ze słownika.
Oznaczania zakresów:
Trasa Katowice — Tychy
W latach 2020 — 2024**
A powstaje tak:
Alt + Ctrl + minus na klawiaturze numerycznej (Windows)
Alt + ⇧ Shift + minus (Mac OS)
(–) półpauza
O niej krótko, bo jest powszechnie stosowana jako zamiennik myślnika. W większości sytuacji nie musisz zastanawiać się, który ze znaków wybrać – postaw na półpauzę, która lepiej się prezentuje.
Półpauza, czyli – podkreślę jeszcze raz – powszechny zamiennik myślnika, powstaje tak:
C+ minus na klawiaturze numerycznej (Windows)
Alt + minus (Mac OS)
(-) dywiz
Nazywany też łącznikiem. Od pauzy (myślnika) i półpauzy odróżnia go to, że nie jest znakiem interpunkcyjnym, oddzielającym wyrazy, lecz międzywyrazowym, łączącym dwie części w integralną całość.
Wyjaśnię na przykładach:
— wyraz czerwono-czarny, mimo że powstał z połączenia dwóch słów: czerwony i czarny, jest jednym wyrazem, określającym coś, co jest zarówno czerwone, jak i czarne;
— laska-parasol jest jednym wyrazem oznaczającym przedmiot będący jednocześnie laską i parasolem;
— Bielsko-Biała to nazwa miasta, które powstało z połączenia dwóch miejscowości – Bielska i Białej. Z dwóch nazw powstała jedna, połączona – słusznie – dywizem;
— Anna Kowalska-Nowak po wzięciu ślubu z panem Nowakiem przyjęła nazwisko dwuczłonowe, a nie dwa nazwiska. Nie jest panią Kowalską i Nowak, lecz Kowalską-Nowak. Zapisywanie dwuczłonowych nazwisk z użyciem myślnika, półpauzy lub dywizu otoczonego spacjami jest więc błędem, i to… ortograficznym.
Dywiz to po prostu minus na klawiaturze.
To wszystko jest dość zagmatwane? Niestety… to nie wszystko😊.
Pozostaje m.in. kwestia zakresów liczbowych, które mogą być zapisywane przy użyciu wszystkich trzech kresek, lecz i to regulują pewne zasady. Ale… może o tym innym razem?
Z dzisiejszej porcji wiedzy warto zapamiętać, że:
— miejsce myślnika i półpauzy jest między wyrazami, a dywiz łączy wyrazy w jedną całość;
— między dywizem a wyrazami, które łączy, nie pojawiają się spacje, a między myślnikiem lub półpauzą a wyrazami, pomiędzy którymi stają, niemal zawsze;
— wyliczenia, wprowadzenia wypowiedzi, dopowiedzeń i wtrąceń wymagają użycia myślnika (albo lepiej jego zamiennika – półpauzy), nigdy dywizu.
Proste? Jak drut!
* Dla lepszej czytelności znaki ujęłam w nawiasy.
** Daty można zapisać na więcej sposobów: sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/o-zapisie-dat-raz-je;10640.html.
